Drugsverbod is geen drugsbeleid

Het CDA wil dat er een einde komt aan het gedogen van ‘gebruikershoeveelheden’ harddrugs. Dat geldt voor mensen die xtc of cocaïne voor eigen gebruik op zak hebben. Dat is nu al strafbaar, maar wordt vooralsnog oogluikend toegestaan.

De voorstellen van het CDA ondermijnen daarmee de grondbeginselen van het Nederlandse drugsbeleid. Het niet meer in bezit mogen hebben van een gebruikershoeveelheid drugs betekent dat vele drugspreventieprojecten hun deuren moeten sluiten. Een regelrechte ramp terwijl steeds meer landen “ons” Nederlandse drugsbeleid de afgelopen 20 jaar schoorvoetend overnemen! Veranderd het Nederlandse drugsbeleid in afbraakbeleid?
Een aantal mensen, die over de juiste dossierkennis beschikken, hebben bij de fracties van de Tweede Kamer middels onderstaande brief de noodklok geluid;

Geachte heer, mevrouw,

Het CDA stelt voor om voortaan direct een boete uit te delen als iemand harddrugs in bezit heeft, zelfs als het gaat om een enkele pil. Daarnaast wil het CDA alle coffeeshops naar industriegebieden verplaatsen. Wij maken ons grote zorgen over de steeds hardere toon waarop het drugsdebat wordt gevoerd en over de verdere escalatie van maatschappelijke tegenstellingen die dit veroorzaakt. Drugsbeleid is primair een volksgezondheid thema, maar het debat vindt steeds vaker plaats binnen de context van Justitie en Veiligheid. Daarmee verschuift de aandacht van preventie en harm reduction naar repressie en het criminaliseren van gebruikers.

Mensen hebben altijd drugs gebruikt en zullen dat altijd blijven doen. Het meeste illegale drugsgebruik is niet problematisch. Veel van de gezondheidsschade die samenhangt met illegaal drugsgebruik wordt juist veroorzaakt door de illegaliteit. De vraag die je in dat kader moet stellen is: hoe effectief is repressief beleid? Prevalentie van gebruik is de afgelopen jaren gestegen, ondanks een verbod. Handhaving heeft geen aantoonbare invloed op het gebruik van bepaalde middelen.

Het criminaliseren en daarmee stigmatiseren van mensen die drugs gebruiken resulteert in het vervreemden van deze mensen van de gezondheidszorg. Daardoor komt het bereik van deze groep met voorlichting, advies en hulp onder druk te staan. In onze optiek is een pragmatische aanpak de beste manier om met middelengebruik om te gaan. Reguleren, uitstellen, voorlichten en opvoeden zijn effectief om schade te beperken en misdaad tegen te gaan. Verbieden werkt niet. Strakke regulering, waarbij rekening wordt gehouden met de objectieve schade die een middel toebrengt, werkt wel. Middelen als cannabis of XTC eindigen dan qua schadelijkheid ver onder tabak, alcohol, heroïne of cocaïne.

Het voorstel van het CDA om iedereen die drugs bij zich heeft, te beboeten en te vervolgen is in de praktijk nauwelijks uitvoerbaar. Nu al kost drugsbestrijding zeker de helft van de capaciteit van politie en justitie. Het criminaliseren van gebruikers zal vooral ten koste gaan van het opsporen van grote criminele netwerken. De door het CDA voorgestelde strenge aanpak lijkt daarmee vooral bedoeld als signaal naar de samenleving. Daarbij vergeet het CDA dat dit voorstel desastreuze gevolgen heeft voor de bescherming van de gezondheid. Mensen die in de problemen komen door drugs zullen minder snel hulp zoeken, omdat ze bang zijn voor een boete of om te worden vervolgd. Dat zal in de praktijk leiden tot ernstige incidenten, die voorkomen hadden kunnen worden met een beleid dat is gericht op preventie en voorlichting.

Wij verzoeken u deze overwegingen te betrekken bij uw oordeel over dit voorstel van het CDA.

Jan van Amsterdam, Psychiatrie, Amsterdam UMC

Floor van Bakkum, manager preventie, Jellinek

Melissa Boekholt, socioloog/onderzoeker, Hogeschool van Amsterdam

Machteld Busz, directeur, stichting Mainline

Hans Dupont, specialismeleider preventie, Mondriaan/Universiteit Maastricht/Radboud Universiteit Nijmegen

Kaj Hollemans, consultant, KH Legal Advice

Ton Nabben, criminoloog/onderzoeker, Hogeschool van Amsterdam

Gjalt-Jorn Peters, universitair hoofddocent psychologie, Open Universiteit

Met vriendelijke groet,

Floor van Bakkum | Manager Preventie Jellinek

Redactie BCD, 24 november 2021