Het regeerakkoord 2024 – 2028; de impact op het coffeeshopbeleid en het Wietexperiment

Het regeerakkoord, gesloten door de coalitiepartijen PVV, VVD, NSC, en BBB, bevat misschien weinig woorden over coffeeshops, maar toch staan er een aantal belangrijke bepalingen met betrekking tot het drugsbeleid in Nederland. Hoewel het akkoord geen specifieke veranderingen voorstelt voor het coffeeshopbeleid en het Wietexperiment, zijn er implicaties te verwachten op basis van de algemene richting van het drugsbeleid zoals beschreven in het akkoord.

Het akkoord onderstreept een strikte aanpak van drugsbezit, verkoop en productie. Het blijft verboden om drugs te bezitten, te verkopen of te produceren, wat de inzet van de coalitie voor een hard drugsbeleid bevestigt. Er is een sterke nadruk op de bestrijding van georganiseerde misdaad, waaronder drugshandel. De coalitie wil meer inzetten op preventie, bewaking, beveiliging en de aanpak van drugscriminaliteit in detentie. Dit omvat ook de confiscatie van crimineel vermogen en de intensivering van de anti-witwasaanpak. Informatiedeling, met waarborgen voor privacybescherming, wordt verbeterd om de effectiviteit van deze maatregelen te verhogen.

Implicaties voor het coffeeshopbeleid

Hoewel het akkoord geen expliciete wijzigingen voor het coffeeshopbeleid noemt, kunnen de strikte handhaving en controlemaatregelen indirecte gevolgen hebben voor coffeeshops. De nadruk op een hard drugsbeleid kan leiden tot strengere handhaving en meer controles op coffeeshops, wat kan betekenen dat deze vaker worden gecontroleerd op naleving van regels zoals verkooplimieten en leeftijdsgrenzen. Coffeeshops die verdacht worden van betrokkenheid bij georganiseerde misdaad kunnen strenger worden aangepakt, vooral met de toevoeging van de “patseraanpak,” gericht op het ontnemen van criminele rijkdommen.

Dit kan mogelijk ook gevolgen hebben voor de relatie met banken. Door de aanscherping kan deze mogelijk verder onder druk komen te staan. Denk hierbij aan een nog striktere due diligence, terughoudendheid in kredietverlening en meer eisen aan compliance en rapportage. Coffeeshops moeten zich voorbereiden op deze veranderingen en proactief werken aan het voldoen aan de strengere wettelijke vereisten om hun bankrelaties te behouden.

Impact op het Wietexperiment

Het wietexperiment, dat bedoeld is om de teelt en verkoop van wiet te reguleren en criminaliteit te verminderen, wordt in het akkoord niet expliciet benoemd. Echter, de algemene strengere maatregelen tegen drugs en georganiseerde misdaad kunnen de voortgang en uitbreiding van het experiment bemoeilijken. De nadruk op verbod en strikte regulering kan conflicteren met de doelstellingen van het experiment, dat juist probeert om een gereguleerde markt te creëren. Dat we deze regeerperiode niet gaan legaliseren of uitbreiden lijkt evident.

Ook het bezit van cannabis blijft verboden, zelfs voor consumenten die hun cannabis legaal hebben verkregen in een van de deelnemende coffeeshops. De coalitiepartijen hebben in dit kader niets gedaan om de rechten van consumenten te beschermen of stappen gezet in het kader van de volksgezondheid. Dit beleid blijft gericht op criminalisering in plaats van op de regulering en harmreduction, ondanks de potentiële voordelen van een gereguleerde markt voor zowel consumenten als de samenleving. Iets wat internationaal wel erkend lijkt te gaan worden.

Hoewel landen om ons heen debatteren over de voordelen van legalisatie en regulering van cannabis, biedt het regeerakkoord geen vooruitgang voor het coffeeshopbeleid. De landelijke politiek handhaaft een strikt drugsbeleid zonder concrete stappen naar legalisering of regulering. Hierdoor hoeven coffeeshops geen versoepeling van de strikte controles en handhaving te verwachten, ondanks de bredere internationale discussie richting legalisatie. In een tijd waarin de internationale focus op de voordelen van regulering steeds sterker wordt, is het des te belangrijker dat wij in Nederland aandacht blijven besteden aan deze Europese en wereldwijde ontwikkelingen en hoe deze ons beleid mogelijk beïnvloeden.

Regels uit het akkoord:

Georganiseerde misdaad en drugs

• Verbod op drugsbezit, verkoop en productie: Het blijft verboden om drugs te bezitten, te verkopen of te produceren.
• Bestrijding van Georganiseerde Misdaad: De bestrijding van georganiseerde misdaad, waaronder drugshandel, wordt versterkt door middel van preventie, bewaking, beveiliging en aanpak in detentie.
• Confiscatie van Crimineel Vermogen: Er wordt meer ingezet op de confiscatie van crimineel vermogen en de anti-witwasaanpak wordt geïntensiveerd.
• Informatiedeling: Verbetering van informatiedeling met waarborgen voor privacybescherming om de aanpak van criminele activiteiten te versterken.
• Patseraanpak: De zogenaamde “patseraanpak,” gericht op het ontnemen van criminele rijkdommen, wordt toegevoegd aan het preventiebeleid.

Aanpak van jeugd criminaliteit en drugs

• Maatregelen voor Jongeren: Er blijven maatregelen en interventies gericht op het effectief uit de (zware) criminaliteit houden van jongeren, wat ook de betrokkenheid van jongeren bij drugscriminaliteit omvat.

Wijkgericht politieoptreden

• Zichtbare politieaanwezigheid: Meer politieposten en zichtbare aanwezigheid in wijken, buurten en regio’s om de handhaving van het drugsbeleid op lokaal niveau te versterken.
• Wijkagenten: Het doel is dat wijkagenten meer tijd in hun wijken doorbrengen om toezicht te houden en criminaliteit, inclusief drugscriminaliteit, te bestrijden.

Redactie BCD, 17 mei 2024